Zelfvertrouwen – waar begint dat?

Heb je weinig of geen zelfvertrouwen? Weinig eigenwaarde of zelfwaardering?

Je bent niet alleen. Veel jongeren en jongvolwassenen ondervinden hinder van een negatief zelfbeeld. En dit uit zich op veel verschillende manieren: verlegenheid, angsten, controledrang, perfectionisme, niet voor jezelf opkomen, of misschien wel boosheid of stoerdoenerij. Dit laatste zien we vaak als defensiemechanisme om je gebrek aan zelfvertrouwen te verdoezelen.

Een negatief zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen krijg je niet zomaar. In de eerste jaren van ons leven wordt de basis gelegd voor onze verdere persoonlijkheid. Naast onze aanleg speelt de manier waarop onze omgeving met ons omgaat hierin een belangrijke rol – hierover spraken we al in ons blogartikel over het ontstaan van psychische moeilijkheden bij kinderen. Deze omgevingsinvloeden komen bij kinderen tot de leeftijd van ongeveer 6 jaar, erg ongefilterd binnen. Hun hersenen zijn nog niet voldoende ontwikkeld om boodschappen vanuit de omgeving ‘on hold’ te zetten, te analyseren en vervolgens te aanvaarden of verwerpen. Jonge kinderen leven in het hier-en-nu. (Bijna) alles wat ze horen of zien, geloven ze ook en betrekken ze op zichzelf. Hoe we over onszelf en de wereld denken, onze basisovertuigingen, ontstaan dus in de eerste jaren van ons leven. En het zijn deze basisovertuigingen die de oorzaak kunnen zijn van een negatief zelfbeeld.

Je kunt pas echt veranderen en je onzekerheid overwinnen, als je inzicht krijgt in jezelf.

Gelukkig kan je wel op elke leeftijd ingrijpen. Wil je werken aan je zelfvertrouwen, dan moet je teruggrijpen naar jouw basisovertuigingen. Dit kunnen overtuigingen zijn zoals ‘ik kan niets’, ‘ik ben niet goed genoeg’, ‘ik ben niet belangrijk’, etc. Deze belemmerende overtuigingen moet je leren herkennen. Psychotherapie kan hierbij helpen. Je moet leren stilstaan bij je denken en bij de manier waarop dit je functioneren ondermijnt. Zelfkennis opbouwen. Je kunt pas echt veranderen en je onzekerheid overwinnen, als je inzicht krijgt in jezelf.

Pas dan volgt de stap van het doén. Aan de hand van kleine oefeningen kun je jouw patroon proberen te doorbreken. Hierbij vertrek je steeds vanuit corrigerende gedachten. Ga je er bijvoorbeeld van uit dat anderen je dom of klunzig vinden? De waarheid is dat jongeren heel weinig stilstaan bij wat anderen doen of zeggen; ze zijn vooral heel erg met zichzelf bezig. Je psycholoog kan samen met jou aanpaktips uitwerken: zeg vaker ‘nee’, geef je mening met een ik-boodschap, wees eerlijk, let op je houding, zet in op je talenten, etc.

Focus je niet op de kwaliteiten van een ander en de vergelijking, maar op wie je zelf al bent.

Zelfvertrouwen start bij zelfacceptatie: jezelf aanvaarden; denken ‘ik ben oké’. Pas dan kan je komen tot zelfwaardering: ‘ik ben iets waard’. Om als laatste, hoogste stap tot zelfvertrouwen te komen: ‘ik geloof in mezelf’. Het is dus belangrijk bij de bron te beginnen en een proces van jezelf leren kennen aan te gaan. Focus je dus niet op de kwaliteiten van een ander en de vergelijking, maar op wie je zelf al bent.

We weten uit ervaring dat dit een moeizaam proces kan zijn, daarom werken we bij Psyche Plus graag een traject op maat uit. Op die manier willen we jou helpen bij het overwinnen van belangrijke drempels tijdens de zoektocht naar jezelf.

© Sarah Mangelschots – 2021